C++ program

Merhaba;

Sanırım, C ve C++ adını bilgisayarla az çok haşır neşir olan herkes en az bir kez duymuştur. Sizde bu isimleri duyanlardansanız ve nedir, ne değildir, nasıl kullanılır gibi birçok soruya yanıt arıyorsanız, doğru yerdesiniz. Çünkü bu yazıyla başlayarak C ve C++ ile programlamaya gireceğiz. Önce C ile yolumuza koyulup, belli bir olgunluğa ulaştıktan sonra C++ ile devam edeceğiz.

Okuyucularımızın genelini düşünerek, konuyu en temelden almayı daha doğru buldum. Yani hedefimiz, programlamayı hiç bilmeyen bir insanın burada okuduklarıyla belli bir yerlere ulaşması. İleri derece de olanlarsa sıkılmamak için biraz beklemeli. Lafı fazla uzatmadan başlayalım.

Bilgisayar ve Programlama nedir?

Bilgisayar çok basit düşündüğümüzde üç ana görevi yerine getiren bir makinedir. Girilen bilgiyi alır (INPUT), işler (PROCESSING) ve bu işlenmiş veriden bir sonuç (OUTPUT) çıkarır. Bilgisayar, sadece donanım olarak çalışmaz. Çünkü yazılım olmadan, donanım ne yapacağını bilemez. Bilgisayar donanımına ne yapacağını söyleyecek bir komutlar dizisi gerekir. Yapacağı görevleri, ona anlatan komutlara program diyebiliriz. Yani donanıma “sen şunu yap, sonra bulduğun sonucu şöyle şuraya ekle” gibisinden işler yaptırmak programın veya bir başka deyişle yazılımın işidir. Bir programcı olarak bundan fazlasını bilmek elbette ki avantajdır. Ama bilgisayarın bütün özelliklerini bilmeniz gerekmez. Yani yazacağınız bir program için o bilgisayarın özelliklerini bilmeseniz de olur.

Bilgisayarın anladığı tek dil, Makine Dilidir. Bu 16’lık (Hexadecimal) sistemden oluşan bir programlama tipidir. Makine dilini anlamak çok zordur ve bu dili kullanmak için o bilgisayarın donanım özelliklerini mutlaka bilmeniz gerekir. C de ekrana yazı yazmanızı sağlayan “printf();” gibi çok basit bir fonksiyon, makine dilinde 1A BB 0D BC D5 FF C2 F7... gibi çok daha karmaşık ve hiçbir anlam ifade etmeyen bir hâle dönüşür. Makine dili programlama dilleri arasında en alt seviyedir.

Makine dilinden sonra Assembler Dili gelir. Makine dilini kullanmanın zorluğu ve karmaşası üzerine geliştirilen Assembler, daha basit bir yapıdadır. Ama yine de C ile mukayese ederseniz çok daha zordur ve kullandığınız bilgisayarın donanımına dair hâlen bilgiye gereksinim duyarsınız. Assembler aşağıdaki gibi karmaşık bir yapıdadır.

SEGMENT COM WORD PUBLIC ‘CODE’
ASSUME CS : COMDS : COM
      ORG 100H
ENTRY: MOV DVX,OFFSET MSG
       MOV AH,g
          .
          .
          .

Şuan bunu anlamaya çalışıp, hiç zamanınızı harcamayın. Çünkü öğreneceğimiz dil C, işlerimizi ve dolayısıyla hayatımızı çok daha kolaylaştırmaktadır. C, orta seviye bir programlama dilidir. Bunun anlamı, hem yazması kolay, hemde üst seviye dillere göre daha çok erişim hakkınızın olduğudur. Üst seviye programlama dilleri ise BASIC, PASCAL, gibi dillerdir. Üst seviye dillerde, yazması göreceli olarak daha kolay olsa da C ile yapabileceklerimiz daha çoktur.

Program yazmak için ne gerekir?

Program yazabilmek için hiçbir şeye ihtiyacınız yoktur. Program yazmak için Windows’un not defterini veya Linux'da Gedit, Kwrite gibi bir program bile kullanabilirsiniz. Önemli olan yazılan programın derlenmesidir. Derlemeye “compile” ve derleme işini yapan derleyiciyeyse “compiler” denir. C için internet üzerinden birçok Compiler bulabilirsiniz. Ben, program uygulamalarını GCC üzerinden yapacağım. Aynı şekilde bu derleyiciyi kurmanızı tavsiye ederim. GCC gelmiş geçmiş en iyi derleyicilerden biri olduğu gibi, özgür bir yazılımdır! Richard Stallman tarafından açık kaynak koduyla sunulmuştur ve arzu ettiğiniz takdirde, sonuna kadar değişiklik yapma imkanınız vardır.

Şayet Windows işletim sisteminiz varsa GCC'yi kurmanız biraz sıkıntılı olabilir. Basit bir Google araştırmasıyla, Bloodshed Dev-C++ adında bir program buldum. GCC üzerine kurulmuş bir yapısı varmış. GCC ile uğraşmak istemeyen Windows kullanıcıları, bu programı deneyebilir.

Algoritma Geliştirmek

C dilini ve komutlarını öğrenmek, programlamaya başlamak için şarttır ama algoritma oluşturamadığımız sürece bir program oluşturmazsınız. Algoritma, mantıktır. Yani neyi, nasıl yapacağınızı belirtir. Algoritma türetmek için geliştirilmiş bir metot yok. Her program için o metodu sizin bulmanız gerekiyor. Ama hiç merak etmeyin, yazdığınız program sayısı arttıkça, algoritma kurmanız daha kolaylaşır.

Algoritma, programlamanın bel kemiğidir. C dilinde kullanılan komutlar, BASIC veya FORTRAN gibi başka dillerde işe yaramaz. Fakat programlama mantığını bir kere oturttursanız, C komutlarının yerine pekâlâ başka dillere ait komutları da öğrenebilir ve büyük bir zorluk çekmeden diğer dillerde de program yazabilirsiniz.

Basit bir örnek üzerinden düşünelim. Bir markete gittiniz, kasada ki görevliye aldığınız ürünü gösterdiniz, parayı uzattınız, paranın üstünü aldınız. Günlük hayatta gayet normal olan bu durumu biraz değiştirelim. Karşınızda insan değil, elektronik bir kasiyer olsun. Ona göre bir algoritma geliştirirsek,

İnsan zekasının otomatik hâle getirdiği eylemleri, ne yazık ki bilgisayar bilmez ve ona biz öğretmek zorundayız. Öğretirken de hata yapma hakkımız yoktur, çünkü yanlış öğreti yanlış programlamayla sonuçlanır.

C Programlama Dili

Temel Giriş/Çıkış İşlemleri (BASIC I/O):

C ile ilgili olarak bu ve önümüzdeki yazılarda birçok komut/fonksiyon göreceğiz. Ama hep kullanacağımız ve ilk öğrenmemiz gerekenler temel giriş çıkış fonksiyonlarıdır. C de klavyeden bir değer alabilmek için scanf(); fonksiyonunu kullanırız. Ekrana herhangi bir şey yazdırmak içinse printf(); fonksiyonu kullanılır.

#include<stdio.h>
int main( void )
{
	printf("Hello World");
}

Eğer bunu derleyicinizde yazıp derlerseniz ve sonrasında çalıştırırsanız ekrana Hello World yazılacaktır. #include<stdio.h>, standart giriş çıkış başlık dosyasını, programa dahil et gibi bir anlam taşır. C'de (ve hemen hemen bütün diğer programlama dillerinde) bir kütüphaneyi dahil etmek son derece rutin bir iştir. Aksi halde giriş-çıkış fonksiyonlarını dahi her seferinde bizim baştan tanımlamamız gerekirdi.

main( ), bir programdaki ana fonksyiondur. Ondan sonra gelen ayraç standarttır. Bir bloğu temsil eder. İki ayraç işareti arasındaki alan main fonksiyonuna ait bir bloğu oluşturur. printf ise yazdığımız metini, ekrana bastırmaya yarayan, standart bir fonksiyonudur. Çift tırnak işaretleri içersine yazdığınız herşey printf sayesinde ekrana basılır.

Dikkat ettiyseniz, her satır sonuna noktalı virgül koyduk. Aslında her satır değil, her komutan sonra noktalı virgül koyduğumuzu söylemek daha doğru olacak. Çünkü noktalı virgül C dilinde komut ayracı anlamına gelir.

Şimdi yukarıda yazdığımız basit programı, biraz daha geliştirelim:

#include<stdio.h>
int main( void )
{
	printf("Hello Worldn");
	printf("Merhaba Dünya");
	return 0;
}

Birkaç yeni satır görüyorsunuz. Sırayla ne olduklarını açıklayalım. Az evvel yazdığımız "Hello World" yazısının sonuna "n" ekledik. "n" bir alt satıra geç anlamına geliyor. Eğer "n" yazmazsak, ekranda "Hello WorldMerhaba Dünya" şeklinde bir yazı çıkar. "n" kullanırsak, "Hello World" yazıldıktan sonra, bir alt satıra geçilir ve ikinci satırda "Merhaba Dünya" yazdırılır. En altta "return 0;" adında yeni bir komut fark etmişsinizdir. Bunu eklemezseniz, program yine çalışır; ancak uyarı verir. Çünkü main fonksiyonu, geriye bir tam sayının dönmesini beklemektedir. Yazmış olduğumuz return ifadesiyle bu uyarılardan kurtulabilirsiniz. Detayına girmek için henüz erken, return konusuna ileride değineceğiz.

Yukarıda ki programın aynısını şöyle de yazabilirdik:

#include<stdio.h>
int main( void )
{
	printf("Hello World");
	printf("nMerhaba Dünya");
	return 0;
}

Bir önce ve şimdi yazdığımız programların ekran çıktısı aynıdır. Bu örnekle anlatmak istediğim, printf(  ) fonksiyonunda 'n' konulan yerden sonrasının bir alt satıra düşeceğidir.

#include<stdio.h>
int main( void )
{
	printf("Hello WorldnMerhaba Dünya");
	return 0;
}

Gördüğünüz gibi tek bir printf(  ); kullanarak aynı işlemi yaptırdık.

Varsayalım, ekrana çok uzun bir cümle yazmamız gerekti. Örneğin;

#include<stdio.h>
int main( void )
{
	printf("Benim adım Çağatay ÇEBİ ve Yazılım Mühendisiyim.n");
	return 0;
}

Bu yazdığımız program hata vermemesine karşın, çalışma verimini azaltır. Çünkü yazacaklarınız editör penceresine sığmazsa, yazılanı okumak daha zahmetli olur. Önemsiz bir detay gibi gelebilir, ama kod yazma verimini ciddi oranda düşüreceğinden emin olabilirsiniz.

Bu programı aşağıdaki gibi yazmamız daha uygundur:

#include<stdio.h>
int main( void )
{
	printf("Benim adım " 
		"Çağatay ÇEBİ"
		"ve Yazılım Mühendisiyim.n");
	return 0;
}

Tek bir printf(  ); fonksiyonu kullanılmıştır. Ancak alt alta yazarak, metini tek seferde görülebilir hâle getirdik. Programı derleyip çalıştırırsanız, alt alta üç satır yazılmaz. Cümle bütün olarak gösterilir ve bir önceki örnekle tamamen aynıdır. (Satırların alt alta görünmesini isteseydik; daha önce bahsettiğimiz gibi 'n' koymamız gerekirdi.)

Ekrana, Ali: "Naber, nasılsın?" dedi. şeklinde bir yazı yazdırmamız gerekiyor diyelim. Bu konuda ufak bir problem yaşayacağız. Çünkü printf(  ); fonksiyonu gördüğü ilk iki çift tırnak üzerinden işlem yapar. Böyle bir şeyi ekrana yazdırmak için aşağıdaki gibi bir program yazmamız gerekir:

#include<stdio.h>
int main( void )
{
	printf("Ali: "Naber, nasılsın?" dedi.n");
	return 0;
}

printf(  ); fonksiyonunu kullanmayı sanırım iyice anladınız. printf( yazıp, sonra çift tırnak açıyor, yazmak istediklerimizi yazıyor, çift tırnağı sonra da parantezi kapatıyor, sonuna noktalı virgül ekliyoruz. Alt satıra geçmek içinse, yazdıklarımızın sonuna 'n' ekliyoruz. Çift tırnaklı bir şey kullanmak içinse “ ... ” kullanıyoruz. Hepsi bu!

scanf(); fonksiyonuna gelince, bu başında bahsettiğimiz gibi bizim giriş (Input) fonksiyonumuzdur. Ancak yazımı burada noktalıyorum. Çünkü değişkenler işin içine girmekte ve onları anlatmam uzun sürecek. Gelecek haftaki yazımda kaldığımız yerden devam edeceğiz. Yazdıklarımla ilgili öneri, eleştiri veya sorunuz varsa, bana ulaşabilirsiniz.
 

AYDOĞAN ATAKAN